<<   N. 1006   >>

★ Bongo, Pietro [?-1601]. [Pars prima] Mysticae// Nvmerorvm// significationis// Liber// in duas Divisvs partes,// R.D. Petro Bongo// Canonico Bergomate// Avctore:// Opus maximarum rerum, & plurimarum doctrina, sua//uitate, copia, & varietate refertum,// Theologis, Philosophis, Mathematicis, atque alijs studiosis// omnibus, tam utilitatem, quam iucunditatem// allaturum.// De Svperiorvm licentia. Bergomi [Bergamo] MCXXCV//Typis Comini Venturae & Socij.// Sumptibus sp. viri D. Francisci Franc. Senensis. (1585). [Pars altera] Mysticae// Nvmerorvm// Significationis// Pars altera,// Io. Petro Bongo Canonico Bergomate// Avctore,// In qua de Numeris in Sacris libris potissimum repertis, ex Theo//logorum maxime sententia, & probatorum aliorum cuiusuis// facultatis Scriptorum, ita exacte, dilucide, & accurate disseri//tur, vt ferme nil addi, aut detrahi posse videatur:// Opus varia sanè, et multiiuga adeo refertum doctrina, vt non Theo//logis solum; sed etiam Philosophis, Mathematicis, atque alijs stu//diosis omnibus, tam vtile, quam iucundum sit futurum.// De Svperiorvm licentia. Bergomi MCXXCV//Typis Comini Venturae eivsdem Vrbis typographi (1585).

In folio (30 cm), in 2 parti: Pars prima: a-c4 A-V6 X4, cc. [12], pp. 245 [1 bianca], cc. [1 bianca]. Marca tipografica al frontespizio. 4 piccole incisioni nel testo. Sono bianchi i verso di a1 e di a3. Alla lettera ai lettori di Bongo fanno seguito un carme Di Giovanbattista Magenie altri di Camillo Camilli e Peter Postekalski, nonché un’elegia di Achille Muti e un exastichon di Incertis auctoris. Segue l’indice, fino a c4 verso. Carattere corsivo. Note a stampa al margine. Capilettera xilografici. Dedica della Pars prima al cardinale Ludovico Madruccio in a2 recto-a3 recto senza data né luogo. Altra tiratura della Pars prima ha segnatura a6 b-c4 A-V6 X4 e conseguente paginazione cc. [14], pp. 245 [1], cc. [1 bianca]. Così, tra gli altri, l’esemplare della Bibl. com. Aurelio Saffi, Forlì.

Pars altera: [ ]2 a8 A-P6, cc. [10], pp. 177 [1], cc. [1 bianca]. Carattere corsivo. Marca tipografica al frontespizio identica a quella della Pars prima. 10 piccole incisioni nel testo: tra di esse, a pagina 100, un oroscopo del 3 giugno 1542 a mezzanotte. Note a stampa al margine. Capilettera xilografici. Dedica della Pars altera a Prisco Benaleo datata al verso della carta [2] Dat. Bergomi anno recuperatae salutis M.D.XXCIV. L’indice segue la dedica fino ad a8 recto. a8 verso è bianca.

Prima edizione delle 2 parti.

In una sintesi davvero estrema (e ingenerosa per l’autore) posso dire che il “numero” (quindi il dato matematico-mistico-magico) rappresenta il minimo comun denominatore dell’opera. Inevitabile che vi compaia non marginalmente l’astrologia, che ha radici nelle scienze matematiche e divide numericamente (per gradi, per sezioni del cielo) il suo universo interno. A queste note aggiungo che l’anno precedente Bongo aveva pubblicato Petri Bongi// Patricii// Bergomen.// De Mystica// Quaternari numeri// significationes, Venetijs,// Apud Ioan. Baptistam Hugolinum.// MDLXXXV [In F7 recto: Venetijs, M.D.LXXXV.// Apud Ioan. Baptistam Hugolinum], in 8°, 13.5 cm, A-F8, cc. 46 [1] [1 bianca], dedica a Iacopo Contareni. Opera di tema del tutto analogo a quella qui descritta.

Esemplari (non esaustivamente): Bibl. com. Planettiana, Jesi; Bibl. Naz. Braidense, Milano; Bibl. com. Passerini Landi, Piacenza; Bibl. civica Gambalunga, Rimini; Bibl. Universitaria, Padova; Bibl. Naz. Centr. Vittorio Emanuele II, Roma; Bibl. Universitaria Napoli; Bibl. Naz. Sagarriga Visconti Volpi, Bari; Bibl. Universitaria, Cagliari; Bibl. Statale, Cremona; Bibl. Naz. Centr., Firenze; Bibl. Trivulziana, Archivio Storico, Milano; Bibl. Univ. Cattolica Sacro Cuore, Milano; Bibl. Universitaria Pavia; Bibl. civica Bertoliana, Vicenza; Bibl. Naz. Universitaria Torino; Bibl. Naz. Marciana, Venezia; Bibl. Riunite Civica e A. Ursino Recupero, Catania; Bibl. Ist. e museo di storia della scienza, Firenze; Bibl. Civica Berio, Genova; Bibl. del Seminario arcivescovile, Lucca; Bibl. Comunale, Città della Pieve; Bibl. Comunale Federiciana, Fano; Bibl. Accademia Alfonsiana, Roma; Bibl. Accademia dei Lincei e Corsiniana, Roma; Bibl. Universitaria Pisa; Bibl. Comunale Teresiana, Mantova; Bibl. Riccardiana, Firenze; Bibl. del Seminario vescovile, Lodi; Bibl. comunale Paroniana, Rieti; Bibl. comunale degli Intronati, Siena; Bibl. del Liceo ginnasio statale S. Maffei, Verona; BNF (2); Det Kongelige Bibliotek, Copenhagen.

Bibliografia: Adams B 2425; CATAF; Caillet I 1797; Grassi p. 92 (solo la prima parte).

Seconda edizione: 1591, Bergomi, typis Comini Venturae, in 4°, cc. [96], pp. 676, cc. [1], con il titolo Petri Bungi// Bergomatis// Nvmerorvm// Mysteria// Ex abditis plurimarum disciplinarum fontibus hausta:// Opus Maximarum rerum// doctrina et copia refertum:// In quo mirus in primis, idemque perpetuus Arithme//ticae Pythagoricae cum Diuinae Paginae Numeris// consensus, multiplici ratione probatur.// Hac Secunda editione ab Auctore ipso diligentissime reco//gnitum, & tertia amplius parte locupletatum. Esemplare della Bibl. del Seminario vescovile, Casale Monferrato (nonché, tra le altre, della Österreichische Nationalbibliothek Wien, della Bibl. Central de Capuchinos, Pamplona e della Bibl. Carré d’art, Nimes). Bibliografia relativa: Caillet I 1798 (ma in dica il 1595 quale data di stampa e penso sia un errore, non un’altra edizione); Adams B 2426; Grassi p. 92.

Altre edizioni:

- 1599, Bergomi, Typis Comini Venturae, eiusdem vrbis Typographi, marca tipografica al frontespizio, capilettera xilografici e incisioni nel testo; dedica al Cardinale Lodovico Madruccio, 24 cm, [ ]6 a5 b5 (b2 ripetuta) c88 ✳✳8 ✳✳✳8 ✳✳✳✳4 a-g8 h4 (ma h3 e non h2) A10 B-Z8 Aa-Ss8 Tt11 (ma I3 e non I2; E3 e non Ee3), cc. [52] [60], pp. 676, cc. [2]; Appendix: [ ]2 A-K4, cc. [2], pp. 77 [1], cc. [1 bianca]. Al verso della carta [2] e al recto della carta [3] dei Numerorum Mysteria insegne della famiglia dell’Autore a piena pagina, in legno. Il titolo è: Petribongi// Bergomatis// Numerorum Mysteria.// Opvs Maximarvm Rervum// doctrina, et copia Refertvm.// In quo mirus in primis, idemq[ue] perpetuus Arithmetica Pythagorica cum// Diuina Paginae Nvmeris consensus, multiplici ratione probatur.// Postrema hac editione ab Auctore ipso copioso Indice, & ingenti// Appendice Auctvm. Esemplare della Bibl. Naz. Braidense, Milano (e, tra le altre, della Liverpool University e della Bibl. Nacional Madrid);

★ - 1617, Lutetiae Parisiorum [Paris], apud Laurentium Sonnium, MDCVII, 1617, in 4°, a6 b-l4 A-4Q4 A-2D4, cc. [46], pp. 676, cc. [1], pp. 90, cc. [64]; decorazioni floreali al titolo. Capilettera incisi. Lettera dedicatoria a Ranutius Gambara; dedica a Giuseppe Unicorno, con il titolo Petri Bungi Bergomatis Numerorum mysteria ex abditis plurimarum disciplinarum fontibus hausta. Opus maximarum rerum doctrina et copia refertum. In quo mirus in primis idemque perpetuus arithmeticae Pythagoricae cum divinae paginae numeris consensus multiplici ratione probatur. Postrema hac editione ab auctore ipso copioso indice et ingenti appendice auctum. Esemplari (non esaustivamente): Bibl. Universitaria Cagliari; Bibl. Naz. Centr., Firenze; Bibl. Universitaria Alessandrina; Bibl. Interuniversitaire Geneviève, Paris; Bibl. Municipale Nancy; Bibl. Municipale Rouen; Bibl. Francophone multimedia, Limoges; BNF (2); University College London; Universidad de Valencia; Universitätsbibliothek Mannheim; Leopold-Sophien-Bibliothek, Überlingen; Russian State Library (2). Bibliografia relativa: Caillet I 1798; Dorbon 543 (ma con data 1618); CATAF;

- 1618, identica all’edizione del 1617: Lutetiae Parisiorum, apud Reginaldum Chaudière. Esemplare della Bibl. Mun. d’étude et du Patrimoine, Toulouse. Bibliografia relativa: Grassi p. 92 (ma con diverso stampatore: Taupinari).