<<   N. 3131   >>

★ Glauber, Johann Rudolph [1604-1670]. Tractatus de signatura salium, metallorum, et planetarum, sive Fundamentalis institutio, evidentissimè monstrans, quo pacto facillimè non solùm Salium, Metallorum, atque Planetarum, sed etiam appellationum, & nominum ipsis impositorum vires. Significatio, Natura, & Proprietates, non ex Libris, aut Scriptis, sed nuda ipsorum Signatura, Circuli & Quadrati ope, cognosci, addisci, & supputari queant. In gratiam eorum, qui Miraculorum Divinorum contemplatione utilissimâ & maximè necessariâ delectantur, opusculum conscriptum, & in lucem editum a Joanne Rudolpho Glaubero. Amstelodami [Amsterdam], Apud Joannem Janssonium, MDCLIX (1659).

In 8° (15.5 cm), A-C8, pp. 44, cc. [2 bianche]. Capilettera. Piccole incisioni nel testo: alcune di esse riproducono i simboli dei Pianeti.

Opera più importante per la scienza della chimica che altro, anche se Glauber, considerato il padre della chimica industriale (fu il primo a descrivere i cristalli del solfato di sodio, detto, per questo, Sale di Glauber), tocca anche temi astrologici, segnalando il rapporto (la sympathia), risalente all’antichità più remota, tra minerali e metalli da una parte e Pianeti dall’altra.

E’ sopra menzionata e descritta la seconda parte dell’opera, che è la sola, delle due, che attiene parzialmente alla disciplina astrologica. La prima parte, talora reperibile disgiuntamente dalla seconda, ha un titolo diverso, ma la stessa data e gli stessi dati editoriali della seconda. La prima parte ha le seguenti caratteristiche: in 8°, A-G8, cc. [8], pp. 96. Il titolo, nel quale è evocata anche la seconda parte (con la conseguenza che l’opera può considerarsi completa soltanto se si compone di entrambe le parti), è il seguente: Tractatus de Natura Salium. Dilucida descriptio, perfecta explanatione declarans naturam, proprietates, & usus salium vulgò notorum, ut & alius cujusdam, admodum miarbilis, & hactenus mundo ignoti salis, cujus adjumento omnia Vegetabilia, Animalia, & Mineralia, sine ponderum suorum diminutione, & formarum mutatione in dura, & incombustibilia corpora trasmutati possunt: cum Demonstratione firmissima, quod sal (post Deum & Solem,) unicum sit principium, sol atque origo, propagatio atque augmentum unicum cunctarum rerum, ex quo maximus totius Mundi thesaurus, & maxima divitiae erui quoant. Item Tractatulus parvus, & compendiosus de Salium, Metallorum, & Planetarum signaturâ. In Dei omnipotentis honorem & gloriam, Luminisque Natura amplificandi, & declarandi causa descriptus & in lucem editus operâ & studio Rudolphi Glauberi.

Prima edizione in latino.

Esemplari (non esaustivamente): Bodleian Library, Oxford (2); Glasgow University (2); Cambridge University; British Library; University of Newcastle; Wellcome Library; Imperial College London; Queen’s University Science Library, Belfast; Bibl. Naz. Centr., Firenze; Bibl. Statale del Monumento Nazionale di Montecassino; Bibl. Naz. Braidense, Milano; Bibl. Seminario Maggiore, Padova; Bibl. Naz. Centr. Vittorio Emanuele II, Roma; Bibl. Univ. La Sapienza, Roma; Universitätsbibliothek Rostock; Niedersächsische Staats und Universitätsbibliothek, Göttingen; Herzogin Anna Amalia Bibliothek, Weimar; Herzog August Bibliothek, Wolfenbüttel; Bibliothek der Ludwig Maximilians Universität München; Bibl. Mun. Lyon; Bibl. Mun. D’étude et de conservation, Besançon; Bibl. d’étude et d’information, Grenoble (2); Muséum d’histoire naturelle, Paris (2); Bibl. Interuniversitaire Sainte Geneviève, Paris; Harvard University, Houghton Library; Yale University; University of Chicago; University of Minnesota, Minneapolis; Cornell University, New York; University of Delaware, Denver; Claremont College, California; Trinity College, California; University of California, San Francisco; Massachusetts Institute of Technology; University of Oklahoma, Health Science Center Library; University of Pennsylvania; University of the Sciences in Philadelphia; Othmer Library, Philadelphia; University of Wisconsin, Madison; The National Library of the Medicine of the USA; Smithsonian Institution, Washington; McGill Library, Montreal.

Bibliografia: CATAF; Dorbon 5900; Duveen p. 257.

Edizione originale in tedesco, con il titolo Tractatus De Signatura Salium, Metallorum Et Planetarum. Oder Grundlicher unterricht, wie, oder auff was weise man gar leichtlich nicht allein der Salien, Metallen, und Planeten, sondern auch der Worter und Nahmen ihre verborgene Krafften, Bedeutung, Natur und Eigenschafften nicht aus Buchern, oder Schrifften sondern blosz und allein aus dehren signatur, durch einen Circulum, und Quadranten, erlernen und aus rechnen kan. Der Wunderwercken Gottes, Liebhabern zu gefallen beschrieben und an Tag geben Durch Iohan. Rudolph. Glauber: 1658, Amsterdam, Johan Jansson, in 8°, 16 cm, A-C8 (C7 e C8 bianche), pp. 44, cc. [2 bianche]. Esemplari: Bibl. civica Attilio Hortis, Trieste; Bibliotheek Universiteit van Amsterdam; British Library; Wellcome Library; University of Sheffield; BNF; Universitätsbibliothek Leipzig; Sächsische Universitäts und Landesbibliothek, Dresden; Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel; Staatsbibliothek Berlin; Bayerische Staatsbibliothek München; Stadtarchiv und wissenschaftliche Stadtbibliothek, Soest; IDS Zürich Zentralbibliothek; Universitätsbibliothek Basel; Harvard University, Medical School Countway Library; Massachusetts Institute of Tech; Cornell University, New York State; University of Richmond. Bibliografia relativa: Caillet II 4591.

Altra edizione coeva di Amsterdam, bey Johan Jansson, A-G8 H4, pp. 119 [1]. Esemplare della Bibl. Attilio Hortis, Trieste. Altre biblioteche, fra cui la Marienbibliothek Halle e la Staats und Universitätsbibliothek Hamburg, hanno tuttavia esemplari con paginazione 119 44. Bibliografia relativa: Caillet II 4590.

Altra edizione: 1703, Praha, in 8°, pp. 130. Esemplare della Wellcome Library. Bibliografia relativa: Duveen p. 257.